Goed doel: wij zelf !

Door Joshua Livestro

Een paar jaar geleden sloeg de ontwikkelingshulporganisatie Oxfam-Novib groot alarm. Het Afrikaanse land Niger zou op het punt staan aan de honger en chaos ten prooi te vallen. Een Oxfam-medewerker die het land had bezocht verklaarde dat het allemaal heel erg was: ‘De mensen hebben nog wat te eten, voldoende voor één maaltijd in plaats van drie. Ik heb mobiele slachtinstallaties gezien waarmee uitgeputte koeien op het land gedood worden, waarna het gedroogde vlees in de stad verkocht wordt. De veestapel, de grootste voedsel- en inkomstenbron voor de bevolking, verkleint snel.’

Mede door dergelijke campagnes haalde Oxfam-Novib Nederland in 2007 bij donors in binnen- en buitenland ruim 67 miljoen euro op. Onder het motto ‘Het is belastinggeld, dus het kost niets’ deed de rijksoverheid daar nog eens 123 miljoen euro bovenop. Daar kan je een heleboel koeien van redden. Of toch maar niet. Want met die hongersnood in Niger bleek het bij nader inzien behoorlijk mee te vallen. Het dagblad Trouw interviewde een Zweedse inwoner van het land die foto’s toonde van een land in bloei waar het leven voor mensen én koeien zijn gewone gang ging. Foutje, bedankt? Zoiets ja.

Maar als het niet aan hongerende mensen en dode koeien is besteed, waar is dat geld dan wel aan opgegaan? Nou, eh, aan de Nederlandse publieke omroepen bijvoorbeeld. Pardon, zult u zeggen? Die krijgen toch jaarlijks al honderden miljoenen belastinggeld toegestopt? Moeten ze dan ook nog eens graaien in een zak met geld die voor de allerarmsten bedoeld is? Blijkbaar wel ja. Vooral de ‘idealistische omroep’ Llink (inmiddels vanwege gebrek aan financiële discipline alweer ter ziele gegaan) mocht zich verheugen in de financiële aandacht van Oxfam. Bijvoorbeeld in de vorm van een subsidie van 300.000 euro voor een project getiteld ‘Website praktisch idealisme’.

Het eindresultaat was een website vol nuttige tips als ‘Sla eens een dagje vlees over’ en ‘Date lekker en duurzaam’. Drie ton voor het ontwerpen van een website die mijn neefje in vijf minuten in elkaar zou draaien, echt een nuttige besteding van kostbare ontwikkelingshulpgelden. Zou het feit dat Llink er zo goed in slaagde om Oxfam-gelden in de wacht te slepen overigens iets te maken hebben gehad met het feit dat de algemeen directeur van de omroep, Tanja Lubbers, afkomstig was van, jawel, Oxfam-Novib? Neuh ...

Maar goed, da’s nog maar drie ton. Waar gaat de rest dan aan op? Nou, aan het subsidiëren van allerlei extreemlinkse actiegroepjes in eigen land bijvoorbeeld. In totaal ontvingen allerlei anti-Israëlische clubjes de afgelopen jaren ruim een kwart miljoen euro subsidie van Oxfam. Het Nederlands Palestina Komitee (met een K uiteraard) ontving bijvoorbeeld ruim 32 duizend euro. Het allerminst Israëlvriendelijke Een Ander Joods Geluid ontving in 2008 alleen al 60 duizend euro. En wat te denken van 15 duizend euro subsidie voor ‘Stop de Bezetting’, de club van Gretta Duisenberg die openlijk sympathiseert met terreurorganisaties als Hamas en Hezbollah? Een ontwikkelingshulporganisatie die geld geeft aan een organisatie die openlijk sympathiseert met terreurbewegingen, da’s als een kankerbestrijdings¬stichting die geld investeert in de tabaksindustrie. Overigens zal het u niet verbazen dat ook dat laatste een waargebeurd verhaal is, maar daarover een andere keer meer.

Verder is het natuurlijk onvermijdelijk dat de Oxfam-directeuren ook goed voor zichzelf zorgen. In het lijstje van ontwikkelingshulporganisaties die het meest besteden aan de bezoldiging van de eigen directies staat Oxfam-Novib met stip op 1. Een half miljoen euro ging in 2008 op aan directeursalarissen, bijna tweemaal zoveel als bij de nummers twee en drie, ICCO en HIVOS.

Nadat al die salariskosten en subsidies voor linkse actieclubjes en idealistische programmamakers zijn betaald, blijft er helaas maar weinig geld over voor werkelijke hulpprojecten. Van alle privédonaties gaat 8 procent op aan lobbykosten (er moet ook volgend jaar immers weer een mooie Haagse subsidie worden binnengesleept), 11 procent aan publiciteit en communicatie (er moet ook volgend jaar immers weer een mooi bedrag aan privédonaties worden binnengesleept) en 15 procent aan personeelskosten. Als alle kosten zijn verrekend, blijft er van elke privé gedoneerde euro zegge en schrijve 27 cent over voor daadwerkelijke hulp. Die andere 73 cent verdwijnt dus in een groot zwart gat, zonder ooit zelfs maar bij Afrika in de buurt te komen.

Misschien is dat bij nader inzien eigenlijk maar beter ook. De Nederlandse ontwikkelingseconoom Wiet Janssen promoveerde onlangs op een onderzoek naar de effectiviteit van het Nederlandse ontwikkelingshulpbeleid en organisaties als Cordaid en Oxfam-Novib. Wat bleek? De hulp had geen enkel effect op de economische ontwikkeling in een land. Sterker nog: hoe meer hulp een land ontving, hoe minder het tot ontwikkeling kwam. Ontwikkelingshulp was volgens Janssen dan ook gewoon weggegooid geld. Daar zit wat in, al moeten we de positieve effecten van al die subsidies toch niet vergeten. De Oxfam-directie rijdt dankzij dat beleid immers in een betere auto, linkse demonstranten kunnen weer een paar extra Palestijnensjaaltjes kopen en Llink bestaat misschien niet meer maar die website staat nog altijd als een huis.

Artikel gevonden op internet, geplaatst omdat het interessant is en... waar.