maandag 16 februari 2009

Literaire avond in de gevangenis


GEVANGENIS
Wij zullen maar meteen opbiechten, nu we ons toch in
het hele sfeertje van schuld en boete bevinden.
Ja, het was nieuwsgierigheid die ons ertoe aanzette, deel te nemen aan de literaire avond in de gevangenis.
Niks geen altruïsme sociale bewogenheid of enig ander schoon en diepmenselijk motief.
Pure nieuwsgierigheid en een vleugje voyeurisme waren het. Niet meer. Niet minder.
Geef toe: zou u het niet willen weten? Eerlijk? Wat er zich achter en binnen de muren van dat fort afspeelt? Hoe het er écht aan toe gaat? Zou u het niet 'ns een keertje met eigen ogen willen zien? De aan series op uw lichtbak ontsproten fantasieën niet 'ns aan de werkelijkheid willen
toetsen? En zou u daar dan ook niet met die lichte mengelingvan opwinding, vaag onbehagen en immense nieuwsgierigheid staan? Eerlijk zo?
Nou ... wij in ieder geval wel, die eerste maandagavond, voor die eerste repetitie.
Maar zie, als we al last hadden van enige vorm van romantisering, wordt die bij de ingangspoort vakkundig de kop in gedrukt. Strakke rakkers, zeg, die onthaalcipiers. Je neemt onaangekondigd
een scart-kabeltje mee en het kot staat bijna op stelten.
En indien u denkt eventjes uw naam te zeggen en daarop vrolijk binnen te kunnen wandelen, bent u helemaal naïef... zoals wij. Oh nee, je komt er niet in voor je foto is genomen,
je paspoort ingeruild voor een badge, je spullen achtergelaten in een locker én je voorbij de
metaaldetector bent gegaan.
Dan, éénmaal het onthaal voorbij, wordt de ene deur niet geopend voor de andere weer dicht is. U kan zich niet voorstellen hoeveel tijd, bossen sleutels, metalen deuren, lange gangen,
uitgestrekte vleugels en kleine cellen er nodig zijn om ter bestemming te raken: de theaterzaal.
Want bijna zouden wij vergeten waarvoor we hier strictusenso gekomen zijn: de literaire avond. De pennevruchten van een aantal gedetineerden - het resultaat van een reeks workshops - zullen voor select publiek ten berde worden gebracht.
Beetje muziek, beetje dramatiek, veel tekst.
Achteraf weten we niet meer wat we ons precies hadden voorgesteld bij die gedetineerden. Niet geheel zonder schroom moeten we toegeven dat we misschien een sombere groep hadden verwacht.
Of net een uitermate stoere bende. Die fantasie, weet u wel. Wat er ook van zij, dit uitgelaten gezelschap hadden we allerminst vermoed. We worden er zelf een beetje stil van.
Stille bewondering voor veel doorzettingsvermogen en goesting.
Helemaal stil - en wie ons kent, begrijpt de implicaties van die uitspraak - worden we de daaropvolgende uren. Pink Floyd's 'Wish you were here' krijgt verstrekkende en heel
andere dimensies binnen de muren van een gevangenis.
We krijgen een onvermoede werkelijkheid in het gezicht gesmeten.
Die van het leven zoals het echt is daarbinnen.
Eentje van transfers en gemis van gezin. Wanneer we tot slot Wendy moeten assisteren op het podium, omdat zij er niet in slaagt haar eigen tekst te brengen, breekt onze veer. Wij zijn niet bestand tegen zoveel ongecompliceerde breekbaarheid: 'Ik dat hij mij opvrijt, dat ik in de zevende hemel zit. Ik wil liefde, tederheid en genegenheid en zijn warme handen.'
De discrepantie tussen droom en realiteitis nog nooit zo rauw geweest.
Op de terugweg met de vele deuren en talrijke sleutels, voelen we ons bijna schuldig. We beseffen dat iedere staper één is naar vrijheid. En dat die vrijheid onbegrensde
mogelijkheden met zich meebrengt. En dat wij die zomaar hebben en dat stomweg als vanzelfsprekend aannemen.
Want zij moeten hier blijven, waar de regels strikt zijn en het regime strak. Iemand zei later dat het leek alsof de tijd was blijven stilstaan in de gevangenis. De tijd wel, de hoofden en raderen in geen geval.

Inke van 'Ons Kommeere' schreef de intro en omdat het treffend weergeeft hoe het is om voor het eerst de gevangenis te betreden mogen jullie meegenieten.

Geen opmerkingen: