Internering is een loterij

In ons land word je maar beter niet geïnterneerd. Niet alleen is de kans groot dat je, ondanks je psychische stoornis, in de gevangenis belandt. Het is ook onvoorspelbaar wat de gerechtspsychiater oordeelt. En als je in Antwerpen wordt geïnterneerd, kom je waarschijnlijk nooit meer vrij.
De commissie die in Antwerpen de geïnterneerden opvolgt, ligt zwaar onder vuur. Zowel advocaten als andere betrokkenen verwijten de voorzitter, de magistrate Veerle Lenders, een hardvochtige aanpak.
Als voorzitter van de Commissie voor de Bescherming van de Maatschappij (CBM) beslist Lenders over de manier waarop geïnterneerden in de provincies Antwerpen en Limburg opvang en begeleiding krijgen.
In tegenstelling tot de voorzitters in andere provincies laat zij zelden iemand vrij, ook niet op proef of onder voorwaarden. Daarnaast zou Lenders de geïnterneerden – die per definitie geestelijk gestoord zijn – intimideren en respectloos behandelen wanneer die voor de commissie verschijnen. Dat blijkt uit diverse getuigenissen. Veerle Lenders wil niet op die kritiek reageren.
Internering is al langer een pijnpunt in ons land. In theorie worden mensen die een misdrijf plegen en ontoerekeningsvatbaar zijn, niet in de gevangenis opgesloten. Zij moeten psychiatrische begeleiding krijgen, om zowel de maatschappij als henzelf te beschermen. Hun behandeling heeft niks te maken met de ernst van het misdrijf, maar alles met hun geestelijke toestand.
In de praktijk is er doorgaans geen plaats in de psychiatrische instellingen en belanden veel geïnterneerden in de gevangenis. Op dit moment zitten meer dan duizend geïnterneerden in de Belgische gevangenissen, waar ze geen of een summiere behandeling krijgen. De Raad van Europa heeft ons land hiervoor al herhaaldelijk op de vingers getikt, maar voorlopig komt er geen verbetering.
Een ander pijnpunt is de expertise van de gerechtspsychiaters. Zowel Henri Heimans, voorzitter van de commissie in Gent, als gerechtspsychiater Johan Baeke noemt dat een ‘loterij'. ‘Eenzelfde persoon zal na eenzelfde misdrijf door de ene rechtbank geïnterneerd worden, en door de andere niet', zegt Baeke. ‘Dat komt omdat zwakzinnigheid en krankzinnigheid geen psychiatrische termen zijn.'
Er schort ook iets aan de psychiatersopleiding, waarin gerechtelijke psychiatrie nauwelijks aan bod komt. Daarnaast zijn er vragen bij de grondigheid van de onderzoeken.
‘De gerechtspsychiaters kennen de patiënten maar oppervlakkig', zegt Heimans. ‘In Nederland is er een observatiecentrum (Pieter Baan, red.), waar de mensen eerst grondig onderzocht worden vooraleer ze een uitspraak doen over de toerekeningsvatbaarheid.'
Voor Heimans moet er in ons land dringend zo'n gesloten observatiecentrum komen. Criminelen die met een geestesstoornis kampen, zouden er tijdens hun voorlopige hechtenis enkele weken lang geobserveerd kunnen worden. Filip Verhoest.

Beseffen de 'justitiehervormers' niet dat een mens als dhr Heimans meer dan waardevolle bijdragen kan leveren?
Een paar integere personen rond de tafel en er zou een oplossing komen, nu heeft iedereen zijn blablakwartiertje op tv en alles blijft zoals het was.